Iraitz-aparatua

1.IRAITZ-APARATUA.

Iraitz-aparatua zeluletako errekuntzan sortutako hondakinak kanporatu ahal izateko balio du. Iraizketan parte hartzen duten organo nagusiak giltzurrunak eta maskuria dira gernu bidez kanporatzeko. Hala ere, izerdiaren bitartez ere kanporatzen ditugu hainbat hondakin.Gure gorputzean odolak zirkulatzen du. Odola giltzurrunetara iristean bertan aurkitzen diren iragazkiek odoleko zikinkeria eta hondakinak garbitzen dituzte. Jasotako hondakinak bildu eta gernua osatzen dute. Gernua ureterretatik pasa eta maskurira pasatzen da. Maskuria betetzen denean pixa galea sentitzen dugu eta gernua uretratik kanporatzen dugu.
Bestalde, ez ditugu hondakin guztiak gernu bidez kanporatzen, izerdiak ere badu bere papera iraitz aparatuan. Gure gorputzeko larruazalean izerdia jariatzen duten izerdi guruinak daude. Nahiz eta guruin hauek gorputz guztian banatuta egon, leku batzuetan ugariagoak dira: eskuak, besapeak eta oinazpiak esaterako. Izerdia poroen bidez kanporatzen dugu etengabe eta lurrintzean larruazala freskatzeko eta gorputza maila egokian mantentzeko balio du.Iraiztea honela egin behar da: odola giltzurrunetara iristean, giltzurrunetan dauden iragazkiek odoleko hondakin guztiak jaso eta odola garbitzen dute, jasotako hondakinekin gernua edo pixa osatuz.Gernua ureterretatik maskurira pasatzen da. Maskuria betetzen danean,pixa galea sentitzen dugu, eta txiza egitean gernua uretratik kanporatzen dugu.

2.GILTZURRUNEN EGITURA.

                           

Giltzurrunak, kolore nabar gorria, azal leuna eta indabaren forma duten organo bikotea dira. Giltzurrun batek 10-12 cm-ko luzeera, 6 cm-ko zabalera eta 3 cm-ko lodiera du. Bizkarrezurraren ondoan eta alde banatan kokaturik daude, dortsal lunbarra ornoen altueran. Eskuineko giltzurruna beherago kokatzen da. Giltzurrunak gantz perirrenalez inguratuta daude eta honen inguruan eta guruin suprarrenala ere inguratuz, zuntzezko kapsula ageri da.

3.GERNU-BIDEAK.

A)Ureterrak: Psoas muskuluarekin erlazionatuta dauden hodii muskularrak dira, maskurian isurtzen direnak. Hiru ataletan bana daitezke: abdominala, iliakoa eta pelbikoa. Bestalde, ureterrek bi atal estu aurkezten dituzte, ureteropelbis bilkura eta ureterobesikal bilkura.

Ureterrak hiru geruzaz osatuta daude: mukosa, epitelio poliorfo eta pseudoestratifikatuaz eratua; muskularra, barruko geruza longitudinala eta kanpoko geruza zirkularraz osatua, eta adbentizia.

Baskularizazioa, giltzurrun-arteriatik, ugal-arterietatik (espermatikoa eta obarioa) eta gerri-arteriatik dator. Benak arteriak laguntzen dituzte. Bestalde inerbazio sinpatikoa, parasinpatikoa eta sensitiboak dituzte.

4.PATOLOGIAK.

1.Giltzurrunetako minbizia:

Giltzurrunetako minbizia pertsona nagusiengan 55-60 urte eta batez ere gizonengan agertzen da. Honen arrisku-faktore nagusiena, onakoak dira: tabakoa, kadmioa, dialisiak sortzen dituen kisteak eta faktore genetikoak.